Ποια είναι τα στάδια ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης κατά τον Freud

Είναι βασικό να μπορούμε μέσω της ψυχανάλυσης και της ψυχοθεραπείας, να αναγνωρίσουμε αν έχουμε «κολλήσει» σε κάποιο στάδιο, πόσο αυτό επηρεάζει τη λειτουργικότητά μας στην ενήλικη πια ζωή και τις διαπροσωπικές σχέσεις μας, και να αλλάξουμε το μοντέλο συμπεριφοράς μας.

Οι βασικές αρχές της ψυχαναλυτικής θεωρίας του Freud είναι καταρχήν η σύγκρουση στο μυαλό δύο αντίθετων δυνάμεων από τις οποίες κάποιες είναι συνειδητές και άλλες ασυνείδητες. Κατά τη διάρκεια της κοινωνικοποίησής του το άτομο είναι λογικό να νιώθει και ματαίωση και απογοήτευση όταν οι προσδοκίες του δεν επιτυγχάνονται.

Άλλη μία αρχή είναι αυτή της ηδονής. Η ανθρώπινη ζωή και ψυχή σύμφωνα με τον Freud, κυριαρχείται από την τάση του να αναζητά την ηδονή και να αποφεύγει τον πόνο. Στην παιδική ηλικία, ο άνθρωπος βιώνει τις πρώτες του εμπειρίες, οι οποίες και καθορίζουν τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του κάθε ατόμου.

Μία επιπλέον αρχή είναι η τοπογραφική σκοπιά της προσωπικότητας, δηλαδή κατά πόσο το συνειδητό κομμάτι της ψυχής επηρεάζεται από το υποσυνείδητο, το οποίο σύμφωνα με τον Freud κρύβει όλες τις αλήθειες που ο άνθρωπος φοβάται να παραδεχτεί. Επίσης, για τον Freud κάθε γεγονός που συμβαίνει δεν είναι τυχαίο και όλα έχουν μία μυστηριακή σύνδεση μεταξύ τους (ντετερμινισμός).

Ο Freud έκανε λόγο και για τις γενετήσιες ορμές, όπως αυτή του έρωτα και του θανάτου και το ένστικτο της ζωής αλλά και για τη σπουδαιότητα της παιδικής ηλικίας αφού σε αυτήν γεννιούνται κατά τη γνώμη του όλες οι επιθυμίες, οι νευρώσεις και οι διαταραχές από την έλλειψη ικανοποίησης του παιδιού καθώς μεγαλώνει βασικών του αναγκών.

Σύμφωνα με τον Freud ο άνθρωπος από την πρώτη στιγμή της γέννησής του διέρχεται κάποια στάδια ανάπτυξης και ο απώτερος σκοπός του είναι να ικανοποιήσει τις βιολογικές αλλά και σεξουαλικές του ανάγκες, τη λεγόμενη σεξουαλική ορμή (libido).

Τα στάδια αυτά είναι τα εξής:

1. Το στοματικό στάδιο: έως το 1ο έτος της ηλικίας. Το παιδί δέχεται ευχαρίστηση με το στόμα κυρίως μέσω του θηλασμού και ικανοποιεί την ανάγκη του για τροφή. Τυχόν καθήλωση στο στάδιο αυτό (μη ικανοποίηση) προκαλεί στην ενήλικη ζωή εξάρτηση από το κάπνισμα, το φαγητό, το φιλί. Το παιδί ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του και αναγνωρίζει τους άλλους μόνο με την προσφορά τους.

2. Το πρωκτικό στάδιο: 2-3 ετών. Το παιδί αποκτά απόλαυση και ευχαρίστηση από τον πρωκτό και πρέπει να αποκτήσει τον έλεγχο των σφιγκτήρων (ενούρηση, εγκόπρηση). Το παιδί χαρακτηρίζεται από την τάση του για αυτονομία και ανεξαρτησία και παρουσιάζει έναν αρνητισμό. Η καθήλωση στο στάδιο αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική αγάπη για την τάξη και την καθαριότητα, ενδιαφέρον για την οικονομία και τη φιλαργυρία, καθώς και υπερβολική ισχυρογνωμοσύνης

3. Το φαλλικό στάδιο: 3-7 ετών. Το παιδί αρχίζει να κατανοεί τις διαφορές των δύο φύλων σχετικά με τα γεννητικά όργανα. Αρχίζει, επίσης να προσκολλάται στον γονέα του αντίθετου φύλου και το αγόρι αναπτύσσει το οιδιπόδειο σύμπλεγμα και θέλει να παντρευτεί τη μητέρα του, ενώ το κορίτσι θέλει να παντρευτεί τον πατέρα του (σύμπλεγμα της Ηλέκτρας). Καθήλωση για τους άνδρες σημαίνει φαλλοκρατική συμπεριφορά ή επιδειξία ενώ για τις γυναίκες είναι σύνηθες φαινόμενο η υστερική συμπεριφορά.

4. Το στάδιο της λανθάνουσας σεξουαλικότητας: 7-11 ετών. Το παιδί αρχίζει να κατανοεί καλύτερα τον κόσμο γύρω του και να αποκτά γνώσεις και κοινωνικές δεξιότητες.

5. Το γεννητικό στάδιο: στην εφηβεία. Το άτομο αρχίζει να συναναστρέφεται άτομα του αντίθετου φύλου και να προωθεί την κοινωνικοποίησή του. Συχνά η εφηβεία θεωρείται δύσκολη ηλικία, καθώς επανέρχονται ζητήματα που δεν έχουν επιλυθεί σε προηγούμενα στάδια

Είναι βασικό να μπορούμε μέσω της ψυχανάλυσης και της ψυχοθεραπείας, να αναγνωρίσουμε αν έχουμε «κολλήσει» σε κάποιο στάδιο, πόσο αυτό επηρεάζει τη λειτουργικότητά μας στην ενήλικη πια ζωή και τις διαπροσωπικές σχέσεις μας, και να αλλάξουμε το μοντέλο συμπεριφοράς μας.

 

Iatronet.gr